'CUKAI KEPALA' KOLONIAL BRITISH:BERANGKAN KOMUNITI CINA SARAWAKMungkin
sahaja tak keterlaluan keberangan masyarakat Cina di Sarawak sekitar
dekad 1840-an terhadap kolonial British disebabkan 'cukai kepala' mirip
kepada perhambaan yang diamalkan di Amerika Syarikat. Langkah James
Brooke mengenakan 'cukai kepala' kepada pekerja-pekerja lombong emas di
Bau memperlihat kebencian orang Asia terhadap Inggeris bukan sekadar
mahu menjajah ekonomi, malah turut menghapuskan nilai-nilai budaya
timur. Frasa pemberontakan komuniti Cina di Sarawak hampir dilupakan,
berikutan kepentingan politik yang mahukan sokongan daripada masyarakat
Orang Asal. Berdasarkan fakta politik ini pahlawan-pahlawan Iban
diangkat sebagai wira di Sarawak.
Shariff Masahor yang berjuang di Sarawak hingga dibuang ke Singapura
pada dekad 1850-an juga disembunyikan kesinambungan perjuangan beliau
di Selangor apabila melawan kolonial Inggeris di Kuala Lumpur pada
1872. Shariff Masahor yang kemudiannya dikenali Syed Masahor diwar-war
oleh British meninggal dunia di Singapura bagi melemaskah semangat
pejuang-pejuang nasionalisme di Sarawak. Dalam fakta sejarah bertulis
di Selangor, Syed Maahor yang dikatakan berasal dari Kalimantan
sebenarnya meninggal dunia di Kerling, Hulu Selangor pada 1890 selepas
gagal mengusir Inggeris yang disokong Tengku Kudin di Kuala Lumpur.
Tetapi di Sarawak sumbangan Liu Shanbang dalam perjuangan melawan
Inggeris dilupusian daripada ingatan rakyat Sarawak.
Dalam perjuangan menentang 'cukai kepala' (perhambaan manusia), Liu
Shanbang berjaya menggembling tenaga 600 pelombong-pelombong Cina di
kuil 'Tian Sze Lung Kiung' pada 18 Februari 1857. Mereka bergerak
dengan 30 buah perahu dari Bau ke Kuching, bagi menguji kehebatan
pertahanan James Brooke. Ternyata pertahanan James Brooke rapuh seperti
perihal Israel yang mampu ditembus oleh peluru scud Iraq pada 1990.
Gerakan pelombong-pelombong itu berjaya membunuh pegawai tentera
British dikenali Harry Nicholetts, malah James Brookes juga hampir
terbunuh. Raja tak bedaulat itu terpaksa terjun ke sungai dengan
berenang ke bawah tongkang di Sungai sarawak bagi bersembunyi daripada
serang Liu Shanbang.
Disebabkan Liu Shanbang menyangka James Brooke mati dalam serangan
tersebut, mereka merayakan kemenangan ketika berkubu di Jugan Siniawan.
Keyakinan tersebut diperkuatkan lagi dengan usaha pihak kolonial
British mahu berdamai dengan mengirim seorang utusan bersama beberapa
tong arak. Kealpaan Liu Shanbang yang menyangka mereka mencapai
kemenangan dengan pesta arak, memberi ruang kepada James Brooke
melancarkan serang hendap menyebabkan Liu Shanbang terbunuh setelah
diperangkap oleh British. Seterusnya British melancarkan gerakan
'pembunuhan beramai-ramai' apabila membunuh 2,000 penduduk di Bau tak
mengira kanak-kanak, wanita dan warga emas. Bangsa biadap inilah yang
dianggap mempunyai bahasa ilmu seperti ditafsirkan oleh mereka yang
buta sejarah. Alahai!